Nörogelişimsel Tedavi Terapisti ve Nörobilim Uzmanı Özel eğitimci tarafından yürütülen oyun grupları çocuğa özel bireyselleştirilmiş değerlendirme yöntemleri sonucunda uygun gruplar oluşturularak hazırlanır ve seanslara psikolog ve çocuk gelişim uzmanı da dahil edilerek uygulanır.

Nörogelişim, insanın bebeklik çağında hatta anne karnında başlayan beyin ve sinir sistemi gelişimini içeren çok önemli bir alandır. Nöronların dışarıdan gelen etmenlerin de etkisiye, gelişerek kişinin zihin yapısını geliştirme sürecidir. Bu süreçler bireyin gelişiminde büyük bir rol oynar, dil gelişimi, sosyal gelişim, zeka gelişimi alanları nörogelişime bağlıdır.

Nörogelişimsel bozukluklar, çocukluk çağında başlayan beyin gelişim bozukluklarının sorumlusu olan, genetik ya da sonradan edinilmiş biyolojik beyin gelişimi problemleri olarak tanımlanır. Beyin fonksiyonlarında ortaya çıkan bir sorun gelişimin bir çok alanını etkileyebilir. Konuşma, dikkat, sosyalleşme, öğrenme gibi alanlarda sorunlar yaşanabilir. Eğer nörogelişimsel bozukluklar çok ağırsa ciddi gelişimsel bozukluklara da yol açabilir ve bu durumda yaygın gelişimsel bozukluk görülür.

Nörogelişimsel bozuklukların erken yaşta tespiti ve tedavisi çok büyük önem taşımaktadır. Beyin gelişiminin en yoğun olarak yaşandığı 0-4 yaş arası herhangi bir nörogelişimsel bozukluğun tespiti sayesinde, çocuğun ileri yaşlarında daha olumlu bir gelişim göstermesi sağlanabilir. Beyin gelişiminin neredeyse tamamlandığı 5 yaşından sonra ise nörogelişimsel bozuklukların tedavisinde sıkıntılar yaşanmaktadır.

 

NÖROGELİŞİMSEL OYUN GRUPLARINA KİMLER KATILABİLİR ?

  • Otizm spekrum bozukluğu
  • Gelişim geriliği
  • Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu
  • Konuşma Bozukluğu

 

Otizm Nedir? Otizm Spektrum Bozuklukları nedir?

Otizm spekrumundaki bozukluklar ve otizm karmaşık bir nörogelişimsel bozukluklar tablosunu temsil eder. Bu bozukluklar değişen seviyelerde sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim sorunları ve tekrar edici davranışlarla kendini gösterir. Otizm spektrum bozuklukları, zeka geriliği, motor becerilerde sıkıntılar, dikkat eksikliği ve uyku ve sindirim sistemi sorunları gibi fizyolojik sorunlarla beraber görülebilir.
Erken dönemde otizm kendini aşağıdaki belirtilerle belli edebilir:
DSM-IV kriterlerine göre atism spektrum bozukluklar Yaygın Gelişimsel Bozukluklar ismi altında beş kategoriye ayrılır. Bunlar:
Otizm
Asperger Sendromu
Rett Sendromu
Çocukluk Dezintegratif Bozukluğı
Başka türlü adlandırılmayan yaygın gelişimsel bozukluk (atipik otizm)
Bu beş kategori, semptomların ağırlığı konusunda farklılıklar gösterse de, bu teşhislerden birini almış bir çocuğun ihtiyaçları temel olarak benzer olacaktır.

Zihinsel Gelişim Geriliği/Zeka Geriliği nedir?

Zihinsel gelişim geriliği 18 yaşından önce ortaya çıkan ve öğrenme, mantık kurma, problem çözme gibi entelektüel işlevlerde ayrıca ek olarak günlük hayatta kullanılan sosyal ve pratik becerilerde ortalamanın altında bir gelişim görülmesi olarak tanımlanır. Zihinsel gelişim geriliği olan çocukların zihinsel işlevleri ve sosyal becerileri yaşıtlarından geride kalmıştır ve bu tip çocuklar kendi gelişim seviyelerinden beklenen kapasiteleri gösterememektedir. Erken dönemde zihinsel gelişim geriliği, konuşmada gecikme, emekleme ve yürümede gecikme, sosyal becerileri öğrenmekte gecikme gibi alanlarda kendini gösterebilir.

 

Zihinsel Gelişim Geriliğine/ Zeka Geriliğine ne sebep olur?

Zihinsel gelişim geriliğine sebep olabilecek bir çok etken vardır.
Kalıtımsal sebepler: Zihinsel geriliğe sebep olabilecek Down Sendromu, Frajil-X sendromu, Fenilketonüri gibi genlerdeki bozukluklardan ortaya çıkan çeşitli kalıtımsal hastalıklar vardır.

Doğum öncesi, doğum sırası ya da doğum sonrasında yaşanan sıkıntılar: Mesela annenin hamilelik sırasında geçirmiş olabileceği bazı hastalıklar ya da hamilelik sırasında alkol ve sigara gibi madde kullanımları zihinsel geriliğie yol açabilmektedir. Doğum sırasında yaşanan, bebeğin oksijensiz kalması, erken veya geç doğum gibi komplikasyonlar da zihinsel geriliğe sebep olabilir. Doğum sonrasında ise çocuğun geçirdiği bazı hastalıklar, kazalar, özellikle kafa yaralanmaları zihinsel geriliğe yol açabilmektedir.

Çevresel ve kültürel faktörler: Çocuk büyürken içinde bulunduğu ortamın uygun olmaması, ihmal, yetersiz beslenme, çevresel uyarıcıların eksik olması gibi etkenler zihinsel gelişim geriliği görülmesine sebep olabilir.

 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedir?

Aşırı hareketlilik yerinde duramama, kıpır kıpır olma durumu ve bununla birlikte dikkatini bazı alanlarda uzun süre bir şeye odaklayamama, konsantre olamama ile belirgin bir durumdur. Ek olarak da dürtüsellik (tepkisellik-fevrilik) belirtileri mevcuttur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun temel belirtilerini üçe ayırabiliriz.

  • Bunlardan ilk göze çarpan belirti hiperaktivitedir.
  • İkinci temel belirti ise dikkat eksikliği ve dikkat problemleridir.
  • Üçüncü olarak ise dürtüsellik (içtepkisellik ve fevrilik) görülür.

DEHB’nin 3 alt tipi vardır. Bunlardan ilki dikkat eksikliğinin önde olduğu tiptir. İkinci tipte ise hiperaktivite (aşırı hareketlilik) ön plandadır. Son tipte ise her ikisi bir arada görülülür.
Dikkat eksikliğinin önde olduğu tipte şu gibi belirtiler görülebilir:

  • Ayrıntılara dikkat edemez
  • Oyun ve etkinliklerde dikkati dağılır
  • Doğrudan kendisiyle konuşulduğunda dinlemiyormuş gibi görünebilir
  • Kendisine verilen talimatları takip etmekte güçlük çekebilir, ödevlerini kendisine verilen ufak tefek görevleri tamamlayamaz
  • Görevlerini, ödevlerini düzenlemekte zorluk çeker
  • Zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır, bu tip görevleri sevmez
  • Eşyalarını kaybeder
  • Dikkatı kolayca dağılır
  • Günlük etkinliklerde unutkandır

Hiperaktivitenin ve dürtüselliğin önde olduğu tipte şu gibi belirtiler görülebilir:

  • Elleri ayakları kıpır kıpırdır, oturduğu yerde kıpırdanıp durur
  • Sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar
  • Etrafta koşturup durur, bir şeylere tırmanır
  • Çok konuşur
  • Sorulan sorular tamamlanmadan cevabını yapıştırır
  • Sırasını bekleme güçlüğü vardır
  • Başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer

İkisinin bir arada olduğu tipte ise çocuklar yukarıdaki iki tipin de semptomlarını gösterebilirler. Bu tip çocuklar hem dikkat toplamakta sorun yaşarlar hem de aşırı hareketlilik ve dürtüselliklerini kontrol etmekte zorlanırlar

 

Dil ve konuşma bozukluğu nedir?

Dil ve konuşma bozuklukları, iletişim ve kendini ifade etme becerilerinin sekteye uğradığı çeşitli bozuklukları kapsayan tanımdır. Çocukları etkileyen bir çok dil ve konuşma bozukluğu vardır. Konuşma bozuklukları temel olarak 4 alanda kendini gösterir.

Artikülasyon: Çocuğun sesleri yanlış çıkartması durumudur. Mesela “r” sesini “y” sesi olarak çıkartmak gibi.
Akıcılık: Çocuğun konuşmasının akıcılık ve ritminde bozulma olmasıdır. Mesela kekemelik bir akıcılık sorunudur.
Ses: Çocuğun ses tonunda veya yüksekliğinde bir sorun olmasıdır. Ses ile sıkıntı yaşayan çocuklar sesleri yanlış kullanabilir ya da yerlerini değiştirebilir.
Dil bozuklukları ise alıcı dil bozukluğu, ifade edici dil bozukluğu ve ikisinin de görüldüğü alıcı ifade edici dil bozukluğu olarak 3’e ayrılır.
İfade edici dil bozuklukları: Çocuk düşüncelerini, duygularını ve isteklerini sözel olarak uygun bir şekilde ifade edemez, dilin gramer kurallarına uygunsuz ya da yetersiz konuşur.
Alıcı dil bozuklukları: Çocuk çevreden gelen sözel komutları anlayamaz, konuşmaları takip etmekte, sorulan soruları anlamakta sıkıntı yaşayabilir.